Voor de een is het vanzelf sprekend, terwijl de ander met handen in het haar in de winkel staat... Is het nou vegan... Of niet?! In dit artikel ga ik je helpen etiketten te lezen.

Moet ik alle (moeilijke) ingrediënten kennen om vegan te zijn?

Wat als eerst belangrijk is om te weten is dat er verschillende niveaus zijn van etiketten lezen. En dat het belangrijk is om te weten voor jezelf HOE belangrijk je het vind om op dit moment een (vaker) vegan keuze te maken.

1. Wil jij gewoon vaker plantaardig eten en minder vaak dierlijk:
   • Waarschijnlijk hoef jij alleen te lezen over voedingsgroepen.
2. Wil jij eigenlijk wel plantaardig eten (misschien in de toekomst helemaal vegan):
   • Dan is het handig om ook de ingrediëntenlijst te kunnen lezen en iets te weten over veel voorkomende instinkers.
3. Wil jij absoluut 100% vegan:
   • Jij wilt zeker ook alle E-nummers kennen, weten over aroma's en hulpstoffen en waarschijnlijk is dit artikel jouw startpunt maar is er nog veel dat jij zelf gaat uitzoeken.

Afhankelijk van wat jij (nu) belangrijk vind, hoef jij te weten wat er allemaal vegan is of niet. Dus als eerst, ga bij je zelf ten rade wat voor jou nu belangrijk is. 

Dit moet je allemaal weten om een expert etikettenlezer te worden:

1. Voedingsgroepen
2. Keurmerken
3. Ingrediëntenlijst lezen
4. Voedingswaarden tabel
5. Instinkers
6. E-nummers
7. Sporen van...
8. Hulpstoffen en aroma's

Deze voedingsgroepen zijn vegan

Ben jij nog helemaal nieuw rondom veganisme en weet je eigenlijk niet zo goed welke voedingsmiddelen nou vegan zijn en niet, dan raad ik je aan eerst mijn blog te lezen: Wat is veganisme? Wat het wél is, niet is, en wat je nou mag eten <<

Deze voedingsgroepen zijn vegan:

• Groente
• Fruit
• Granen
• Peulvruchten
• Noten
• Zaden

Deze voedingsgroepen zijn niet vegan:

• Vlees
• Vis
• Zuivel
• Ei
• Honing

Welke keurmerken zijn vegan?

Maar ik kan toch gewoon kijken naar een keurmerk!
Klopt dat kan, dit zijn de keurmerken van de Nederlandse Vereniging voor Veganisme en die van Proveg:

Let op: er zijn ook keurmerken voor vegetarisch en die lijken op vegan, maar zijn dus niet vegan! Daarnaast kunnen bedrijven zelf ook een keurmerk verzinnen en erop zetten dat het vegan is, maar dat betekent niet dat het dezelfde standaard heeft als dat de NVV of Proveg heeft voor wat veganisme betekent. Zo kunnen er dan bijvoorbeeld wel hulpstoffen of aroma's in producten zitten die niet vegan zijn!

​Hoe kan ik snel een ingrediëntenlijst lezen

Het is voor een voedselproducten verplicht om te communiceren wat er in een product zit aan de hand van een ingrediëntenlijst. Sommige producten hebben geen ingrediëntenlijst, denk aan bijvoorbeeld 'vers' brood in de Albert Heijn, maar ook van deze producten kun je ten alle tijden aan een werknemer vragen of je de ingrediënten kunt inzien. Zo'n lijst kan intimiderend zijn om te begrijpen, ik ga je helpen!

Hoe werkt een ingrediëntenlijst?

Als eerst zijn 3 dingen die je moet weten als je een ingrediëntenlijst leest:

1. Ingrediënten staan op volgorde aan de hand van de hoeveelheid die er in zit. Dat wil zeggen het eerste ingrediënt zit er het meest in, het laatste ingrediënt het minst.
2. Allergenen zijn dikgedrukt, dat betekent dat ei en melk dik gedrukt staan en zo kun je dus heel snel zien of er ei of melk in zit.
3. Sommige ingrediënten zijn halffabricaten die hun eigen ingrediënten hebben, die staan er achter opgesomd tussen haakjes.

Veelvoorkomende namen voor dierlijke ingrediënten:

Je kunt dus al snel zien of een product vegan is door de dikgedrukte allergenen informatie. Maar je kunt ook naar de volgende lijst kijken:

• Vlees: kip, rundvlees, varkensvlees, vis, tonijn, kabeljauw, zalm, garnaal, spek, bacon, reuzel, kippenbouillon, rundvleesbouillon, trassi etc.
• Zuivel: melk, yoghurt, boter, botervet, room, lactose, lactitol (E966), wei (weipoeder), kaas, caseïne.
• Eieren: kippenei, kwartelei, kippenei-eiwit, scharrelkippenei-eiwit, eidooier, albumine, lecithine van ei.
• Overige: gelatine, honing, bijenwas (E901), schellak (E904), karmijn (E120), lanoline, vitamine D3 (dit kan vegan zijn, echter wordt dit vaak uit schapenwolvet gehaald).

Als er een van deze ingrediënten in jouw product zit dan is jouw product dus niet Vegan!

Voedingswaardentabel

We kunnen eigenlijk niet over een etiket praten zonder het over de voedingswaarden tabel te hebben. Een voedingswaarden tabel, net als de ingrediëntenlijst is een verplicht onderdeel van een product. Hierop staat hoeveel energie een product bevat (Kilocalorieën) en hoeveel koolhydraten, vetten, eiwitten een product bevat. Soms staat hier ook extra informatie tussen, zoals hoeveel verzadigde vetten, of hoeveel koolhydraten uit suikers, of vitamines en mineralen.

Eigenlijk is dit allemaal niet belangrijk wanneer je wil weten of een product vegan is. De voedingswaardentabel is vooral belangrijk om keuzes te maken op het gebied van gezondheid.

Maar het overkomt mij nog steeds wel eens, dus ik laat het je hier alsnog weten.
LET OP: eiwitten zijn niet het wit van een ei. De oorsprong van eiwitten kan zowel plantaardig als dierlijk zijn. Het zegt dus niet over of een product vegan is of niet!

Instinkers: dit is vegan maar veel mensen twijfelen!

Soms staan er dingen op de ingrediëntenlijst waar er een alarmbelletje gaat rinkelen: melkzuur, dat moet wel dierlijk zijn toch? Niet dus, melkzuur is een zuur die gewoon Vegan is! 

Dit zijn de meest voorkomende ingrediënten die vegan zijn maar waar mensen over twijfelen:

• Cacaoboter: ja er staat boter, maar het is gewoon van de cacao plant!
• Soja-eiwit: eiwitten zijn dus niet van een ei, tenzij het een ei is, dan zijn de eiwitten wel van een ei.
• Yoghurtculturen: deze 'culturen' zijn bacteriën en gewoon vegan, let wel op dat de yoghurt dan ook vegan is!
• Boteraroma (vaak wel!) tja er staat boter, maar aroma betekent de smaak van, dit is bijna altijd vegan.
• Melkzuur (lactase) ook dit is vrijwel zeker plantaardig!

Welke E-nummers zijn vegan?

Tja ik verwacht niet dat je alle E-nummers uit je hoofd kent, dat weet ik ook niet. Maar wil jij zeker weten dat jij geen dierlijke ingrediënten consumeert, dan is het handig om dit kaartje bij de hand te hebben. Sla het simpelweg op, op je telefoon, dan kun je in de winkel gemakkelijk even spieken!

​Dit product bevat sporen van... Is het nou vegan?

Deze disclaimer op een product heeft ook te maken met allergenen. Er zijn mensen met hele ernstige allergieën waar het kleinste deeltje al tot een ernstige allergische reactie kan leiden. Hierom moeten producten de disclaimer hebben als het sporen van kan bevatten.

Wat betekent sporen van dan? Nou, stel een chocoladefabriek maakt pure chocolade, zit geen melk in, geen boter in, 100% vegan! Maar in diezelfde fabriek maken ze ook melkchocolade, en hazelnootchocolade, en chocolade koekjes. Het zou dus kunnen zijn dat er allergenen in de lucht, of door niet goed schoonmaken, of door medewerkers in die pure chocolade terecht komt. Dit noemen we kruisbesmetting. In dit geval zou er dus op de verpakking staan: 'kan sporen van melk, noten en gluten bevatten'. Melk van de melkchocolade, noten van de hazelnootchocolade, en gluten van de chocoladekoekjes.

Zit er dan melk in deze chocolade? Nee.
Is het dus vegan? Ja.
Kun je er 100% zeker van zijn dat er 0% melk in zit... Nee, er kunnen dus deeltjes in zitten.
In principe hoef jij je dus geen zorgen te maken om sporen van (tenzij jij hier allergisch voor bent), maar er zijn Vegans die ook geen bedrijven willen steunen die naast vegan producten ook niet vegan producten maakt. Het ligt er maar weer aan hoeveel vaker jij kiest voor vegan.

Hoe weet ik of deze hulpstoffen en aroma's vegan zijn?

Zijn aroma's vegan?

Aroma's kom je meestal helemaal aan het einde van de ingrediëntenlijst tegen, er zit hier dus heel weinig van in. Wanneer een samengesteld ingrediënt minder dan 0,2% van het product is hoeft er wettelijk niet gespecificeerd te worden wat er in zit. Op de ingrediëntenlijst kun je dus niet lezen of het aroma vegan is of niet.

1. Wat je wél kunt doen is kijken naar een vegan keurmerk.
2. Navragen bij de producent.

Welke hulpstoffen zijn niet vegan?

Een hulpstof is een stof die niet is toegevoegd als ingrediënt aan het product, maar wél is gebruikt in het productie proces. Het zit dus niet in het product, maar het is wel gebruikt. Dit betekent dat het niet op de ingrediëntenlijst staat. Voor bijvoorbeeld bier, wijn, en vruchtensappen word vaak dierlijk eiwit gebruikt om het te klaren. Dat is dus niet vegan, maar kun je niet lezen op het etiket. Ook hier geld:\

1. Kijk naar een vegan keurmerk.
2. Vraag na bij de producent
3. Of bij alcohol kijken naar deze website: barnivore dit is de grootste vegan alcehol database die er is

Test je vegan kennis!

Met de tips en tricks uit dit artikel zou je heel veel meer moeten weten over wat er wel en niet vegan is. Denk jij dat je goed op de hoogte bent, of zou je je kennis willen testen, doe dan de 'Is het vegan of niet quiz'!